Bilinçsiz ön yargı nedir?

Bilinçsiz veya örtülü ön yargı, bilinçli olarak farkındalığımızın ve kontrolümüz dışında sahip olduğumuz çağrışımları tanımlayan bir terimdir. Daha da detaylandırmak gerekirse herhangi bir birey veya olayla alakalı yeterli bilgiye sahip olmadan istemsizce yapılan yargı durumu şeklinde de açıklanabilir. Toplumca onaylanmış  normlar; yani kişiler tarafından benimsenmiş ve kabul görmüş yazılı olmayan kurallar doğrultusunda şekillenen ön kabuller, farkındalık esasına uymadan gelişmektedir bu sebeple bilinçsiz ön yargı herkesi etkiler.

Geçmişimizden, kişisel deneyimlerimizden, toplumsal klişelerden ve kültürel bağlamdan etkilenen bilinçsiz ön yargı, beynimizin otomatik olarak hızlı kararlar ve değerlendirmeler yapmasıyla tetiklenir. Bu sadece cinsiyet etnik köken veya diğer görünür çeşitlilik özellikleri ile ilgili değildir; boy, vücut ağırlığı, isimler ve diğer pek çok şey de bilinçsiz ön yargıyı temelde etkileyecek boyuttadır.

Bilinçsiz ön yargı, özellikle diğer insanlara karşı tutum ve davranışlarımız üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. İşyerindeki önemli kararları etkileyebilir. Örneğin seçme ve işe alma, değerlendirme veya terfi gibi konulardaki eşitsizliğe sebep olabilir.

Peki ön yargılardan kurtulmak için neler yapabiliriz?

Kendimize karşı dürüst olmakla işe başlayabiliriz.  Bilinçsiz ön yargı konusundaki ilk adımı farkındalığımızı artırmakla başlayabiliriz. Bir birey olarak sahip olabileceğimiz ön yargıları tanımak ve anlamak önemlidir. Ön yargıları keşfetmek, çözüm yolları bulmak için başkalarıyla konuşmak ve bunun üzerine tartışmak yararlı olacaktır. Karar verirken sakin olmalı ve acele etmemeliyiz. Ekip olarak birlikte karar vermek, bireylerin ön yargılarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Kararlar ve potansiyel ön yargılar etrafında konuşmalara ve zorluklara açık olarak bu ön yargı girdabından kurtulabiliriz.  

Aslında kısacası çocuk yıllarımızdan kalan birkaç filmi hatırlamak da ön yargılardan kurtulmamızı kolaylaştıracaktır. Örneğin; Güzel ve Çirkin, Notre Dame’ın Kamburu güzel hatırlatmalar olabilir.

Yağmur Sarızeybek  l Yetenek Yönetimi ve Organizasyonel Gelişim Uzman Yardımcısı